Ik werd me hier voor het eerst bewust van in mijn werk als consultant. Tijdens een discussie met een klant realiseerde ik me dat ik deze discussie al vaker met andere klanten had gevoerd. Ik vroeg mij af waarom ik telkens weer in deze situatie belandde en daarom besloot ik op onderzoek uit te gaan.
Dit was in een periode waarin ik mijn eerste coaching opleiding was begonnen. Om tot een antwoord te komen schakelde ik mijn opleiders in om mij te helpen begrijpen wat er aan de hand zou kunnen zijn.
Levensscripts
De term ‘levensscript’ of ‘script’ wordt gebruikt voor terugkerende patronen in ons leven, waarbij de wortels van de ervaring in het verleden liggen. Met andere woorden: een levensscript is een specifieke reeks gedachten en gedragingen die ervoor zorgt dat we telkens weer hetzelfde beleven. Daarbij maakt het niet uit of het om positieve of negatieve ervaringen gaat.
De meeste mensen realiseren zich niet hoe zij op deze manier grotendeels hun eigen werkelijkheid creëren. Ieder van ons heeft één of meerdere scripts ‘geïnstalleerd’. Deze scripts beïnvloeden de manier waarop we de wereld om ons heen beleven – en daarmee de keuzes die we maken. En doordat we meer geneigd zijn bepaalde keuzes te maken, worden de uitkomsten en daarmee onze ervaringen hierdoor bepaald.
Scripts dienen een doel. Ze helpen ons de wereld om ons heen te versimpelen. Op deze manier hoeven we niet telkens opnieuw een antwoord te verzinnen op een terugkerende situatie. Oftewel, scripts dragen bij aan efficiëntie.
De wortels van een script
De basis van een script wordt doorgaans al op jonge leeftijd gelegd. In onze kindertijd ontdekken we hoe de wereld om ons heen werkt. In ons kinderjaren zijn we sterk afhankelijk van de mensen om ons heen. Mede daardoor is onze aandacht gericht op onze omgeving. Met name op onze ouders/verzorgers, broers en zussen. En soms hebben ook andere mensen in onze omgeving een grote invloed op ons. Denk bijvoorbeeld aan opa’s en oma’s of leraren.
“Mijn broer en ik zijn beiden opgevoed vanuit de gedachte dat het belangrijk is om ons goed en sociaal wenselijk te gedragen. Ik herinner me dat mijn opa en oma mij beloonden voor het behalen van een goed rapport. Ik kreeg wat geld van ze. Mijn broer had een rapport gekregen met daarop wat mindere cijfers. En prompt kreeg hij een veel kleiner bedrag dan ik. Situaties als deze hebben mij gevormd tot iemand die veilige, rationele en sociaal acceptabele keuzes maakte. Dit zorgde ervoor dat ik rond mijn dertigste het gevoel had vast te zitten in mijn leven. Omdat ik gewend was om verstandige en sociaal acceptabele keuzes te maken, had ik niet geleerd om me te verbinden met wat ik zelf graag wilde – mijn ‘innerlijk kompas’. Daardoor was het voor mij lastig om keuzes te maken die bij mij passen en was ik me niet bewust van de richting die ik in mijn leven op wilde gaan.
Voordat ik in staat was om keuzes te maken die meer in lijn zijn met wie ik op een dieper niveau ben, moest ik me eerst bewust worden van mijn script. In mijn geval ging dat script over hoe ik gewend was om belangrijke beslissingen in mijn leven te baseren op de meningen, standaarden en waarden van andere mensen.
Mijn broer is op een soortgelijke manier opgevoed en in hetzelfde gezin als ik. En toch nam hij een ander besluit. Al vroeg in zijn leven besloot hij om zich af te zetten tegen de sociale standaard om hem heen. Hij besloot voor zichzelf te zorgen. Hij begon zijn eigen bedrijf, lang voor hij afstudeerde. Tot op de dag van vandaag verdient hij zijn brood als ondernemer. Succesvol en op zijn eigen manier.”
Waarom het zo belangrijk is om je bewust te zijn van je script(s)
De term levensscript is afkomstig uit de Transactionele Analyse, een stroming binnen de psychologie. In de Transactionele Analyse wordt de aanname gedaan dat onze scripts onze persoonlijke overtuigingen bevatten over een aantal onderwerpen, zoals:
- Hoe kijk ik naar mijzelf
- Zal ik succesvol zijn in de dingen die in mijn leven belangrijk voor mij zijn? En kan ik dan tevreden zijn met mezelf?
- Hoe verhoud ik me tot anderen? En hoe stel ik mezelf op in groepen?
Levensscripts hebben een sterke invloed op onze persoonlijke en professionele leven. Zowel het heden als in de toekomst. Wanneer je constateert dat je ergens in vastloopt – en het is niet voor het eerst – dan is de kans groot dat één of meer scripts actief zijn.
Nu je bewust bent van het bestaan van het concept levensscript, kun je onderzoeken welke scripts bij jou actief zijn. Je kunt zelfs een of meerdere scripts aanpassen. En dat stelt je in staat om de uitkomst van situaties te wijzigen.
De script cirkel – Aan de slag met je script(s)
Het is mogelijk om een script te testen en indien nodig aan te passen. De ‘script cirkel’ is een handig hulpmiddel om jouw persoonlijke scripts te onderzoeken. Nu je weet wat een script is, kun je de script cirkel gaan gebruiken. Onderstaand vind je instructies die je hierbij helpen.
